Istanbul: de mooiste stad
In de regeringsperiode van ‘Kanun Suleyman’, die zowel de wetgever als de prachtlievende werd genoemd, ontmoette admiraal, Seyid Ali Reis, onderweg van India naar Istanbul, de Iraanse Sjah, Tahmasb. Deze vroeg aan Ali Reis: ‘U heeft over de hele wereld gevaren. Welke stad vond u het mooist van de steden die u zag?’ Seid Ali Reis gaf antwoord in versregels:
Werkelijk elke stad van deze wereld heb ik bekeken met z’n gebouwen,
Maar de gelijke van Stanbul’s Galata heb ik nooit mogen aanschouwen.

 De verovering van Constantinopel
Constantinopel werd op 29 mei 1453 door Fatih Sultan Mehmed veroverd, wat tevens het einde van het Byzantijnse Rijk betekende. De gebeurtenis wordt soms ook wel beschouwd als het einde van de middeleeuwen. Sultan Mehmed II maakte de veroverde stad meteen tot hoofdstad van het Osmaanse Rijk. De ligging is zeer strategisch en de stad leefde onmiddellijk op door het grootse bouwprogramma van de moslims. De schitterende Hagia Sophia, de oude Byzantijnse kathedraal van de stad, werd verbouwd tot moskee. Ook verrezen er – in de eeuwen daarna - nieuwe grootse moskeeën zoals de beroemde blauwe moskee. Tevens werden de vervallen Byzantijnse paleizen hersteld en verrees het nieuwe Topkapıpaleis wat de residentie van de Osmaanse Sultans werd. Veel mensen trokken naar de stad en de handel trok weer flink aan. Tegen 1600 werd het ruim duizend jaar tevoren gehaalde bevolkingsmaximum van een half miljoen weer gehaald, en zelfs iets overschreden (ca. 600.000).

Het was en is nu een in etnisch en religieus opzicht heel gemengde stad. De meerderheid van de bevolking (ca. 60%) was moslim en sprak Turks, maar er was ook een grote Griekse bevolkingsgroep (ca. 25 %), die orthodox-christelijk was. De resterende bevolking bestond grotendeels uit joden en Armeniërs. Het Osmaanse Rijk breidde zich gestaag uit totdat het rond 1750 het Midden-Oosten omvatte, Noord-Afrika, de Balkan en het gebied rond de Zwarte Zee. Istanbul is de enige stad ter wereld die op twee continenten ligt en heeft een zeer strategische ligging. Ze ligt in het westen van het land, deels in Europa, deels in Azië. De Bosporus, die Europa van Azië scheidt, loopt door Istanbul heen, en komt in het zuiden in de Zee van Marmara en in het noorden in de Zwarte Zee uit. Twee bruggen over de Bosporus in Istanbul verbinden Europa met Azië.

29 mei had Fatih Sultan Mohammed de overlevering van de profeet waarin hij de verovering van Constantinopel aankondigt in vervulling gebracht. Tegen het middaguur had hij zijn schriftgeleerden en staatslieden verzameld en trok aan het hoofd van een regiment van de plaats waar nu het Topkapi paleis staat, te paard naar de Aya Sofia. Voor de poort steeg hij af en nam een hand aarde die hij over zijn tulband strooide als teken van nederigheid tegenover Allah. Hij reed de kerk binnen en zag dat sommige soldaten toch bezig waren te plunderen en stukken uit het marmer wilden hakken. Hij sprak hen boos toe, waarbij hij zei dat het vernielen van bouwwerken verboden was. Veel mensen hadden daar hun toevlucht gezocht in de verwachting dat de stad zou worden uitgemoord. Ze lagen uitgeput van de strijd languit op de vloer. Velen waren in gebed. Fatih gaf een teken dat de huilende mensen het zwijgen moest worden opgelegd en richtte toen het woord tot de priesters die smekend om genade naar hem toekwamen en hij zond ze weg onder zijn bescherming. Vervolgens sprak hij de aanwezigen toe met de volgende woorden: “Sta op! Ik ben Sultan Mohammed, en ik zeg tegen jullie en al jullie verwanten en vrienden dat jullie vanaf vandaag niet langer voor jullie levens en vrijheid hoeven te vrezen.”

 Fatih in Istanbul
Sultan Fatih Mehmet stond erop dat de kerk onmiddellijk in een moskee zou worden veranderd. Een van zijn schriftgeleerden beklom de kansel en riep de oproep tot het gebed. Daarna sprak Fatih zijn mensen toe. Tijdens het eerste daar verrichte moslimgebed brachten zij lofprijzingen aan Allah. Toen hij de kathedraal had verlaten, reed de sultan over het plein naar het oude gewijde paleis. Terwijl hij door de halfvervallen zalen en galerijen liep, murmelde hij de woorden van een Perzische dichter:
‘De spin weeft zijn web in het paleis der Caesars;
de uil roept de uren in de torens van Afrasiab.’

Hierna gaf hij zijn commandanten opdracht dat het volk na de strijd geen enkele schade toegebracht mocht worden en dat zij om dat in praktijk te brengen alle maatregelen moesten nemen. De volgende dag liet hij zijn orders in de stad verspreiden en bekend maken dat de mensen in veiligheid naar hun huizen konden terugkeren. “Niemand hoeft verder nog te vrezen voor zijn of haar bezittingen, leven of eer. Niemand wordt nog aangevallen op overtuiging of levensbeschouwing.” Sultan Fatih Mohammed is zich daarbij bewust van zijn positie als plaatsvervanger van de Byzantijnse keizers en installeert een nieuwe patriarch voor de orthodoxe kerk. Deze Genadius wordt daarmee een soort tegenpaus  en is verantwoordelijk voor de onder het Osmaanse gezag vallende christenen. In een handvest garandeert  Fatih de christenen en joden godsdienstvrijheid op het luiden van kerkkokken na. 
  
De Osmaanse moskee met zes minaretten: de Sultan Ahmed moskee
De moskee werd gebouwd in opdracht van de veertiende Osmaanse Sultan die op veertienjarige leeftijd de troon besteeg, Ahmed I. Ook wees hij de bouwgrond aan, een prachtige plek tegenover het water van de Bosporus. De architect was Mehmed Ağa, die, wat Mimar Sinan zijn leerling werkstuk noemde, Şehzadebaşı Camii, als voorbeeld nam. 9 november 1609 werd de eerste schep in de aarde gestoken in het bijzijn van vele hoogwaardigheidsbekleders, geleerden en publiek. Voordat de eerste steen werd gelegd, werden smeekbeden verricht door de Sjeich ul-Islam, Mehmed Efendi, de meest vooraanstaande geleerde van die tijd, Aziz Mahmûd Hüdâyî, de ministers en het samengestroomde publiek. Bij het leggen van de fundamenten had de Sultan zelf een houweel in  zijn hand genomen om de harde grond open te breken. Daarna had hij net zo lang aarde in zijn mantel geschept, totdat hij vermoeid raakte, waarbij hij zei:
“O Heer! Aanvaard de dienst die uw dienaar Ahmed hier verricht tot aan uw troon!”
​In zeven jaar is de bouw voltooid.   In de tijd dat de moskee werd gebouwd was de enige moskee in de moslimwereld die ook zes minaretten had, de heilige moskee in Mekka. Pas toen de sultan vanwege zijn ontzag voor de heilige moskee daaraan een zevende minaret had laten bouwen, gaf hij toestemming voor een zesde minaret aan de Sultan  Ahmed moskee. De moskee werd in 1617 geopend.  

Liefde voor bloemen en respect voor papier
De heer Busbeg, ambassadeur van Oostenrijk, verbleef van 1554 tot 1562 in Turkije, en heeft zijn herinneringen aan die tijd aan het papier toevertrouwd: “We naderden Istanbul aan het eind van de winterperiode en zagen tot onze verbazing tulpen, hyacinten en narcissen in bloei staan. Hoewel tulpen geen sterke geur hebben genoten we sprakeloos van de diversiteit aan kleuren die we zagen. De Turken houden veel van bloemen. Ook deinzen ze er niet voor terug om voor een mooie bloem een groot bedrag neer te tellen. Vaak deden ze mij bloemen cadeau maar vonden het ook niet erg om een cadeau terug te ontvangen..  Tijdens onze reis verbleven we veel in ruimten bij karavanserais, door de Turken imaret, of gaarkeuken genoemd. Het viel mij op dat er in gaten in de muren stukjes papier waren gestopt. Dat zag ik werkelijk overal. Op de plaatsen waar die papieren in de muur zaten nam ik ze er soms uit en vroeg wat de betekenis was en wat erop stond geschreven en ik begreep dat het iets belangrijks moest zijn. Alleen gaven de Turken mij geen antwoord op mijn vragen. Later, toen we op vertrouwde voet met elkaar stonden heb ik de reden begrepen. Het respect dat de Turken voor papier tonen  heeft te maken met het feit dat daarop Allah’s naam kan worden geschreven. Daarom pakken ze, waar ze het ook tegenkomen, stukjes papier van de straat zodat niemand het onder zijn voet neemt waardoor het vuil wordt en stoppen het op een hoge plek.

Groot Istanbul
Op de Aziatische flank van de Bosporus liggen een reeks oude vissersdorpjes die zijn uitgegroeid tot wijken van groot Istanbul. Met name de val van Constantinopel leidde tot een bevolkingstoename in het gebied langs de kust van Üsküdar tot Kadıköy. Vanaf de 18e eeuw groeiden de andere vissersdorpjes ook in formaat, door de komst van onder anderen Armeense en Joodse handelaren. Tot de 2e helft van de 20e eeuw bleef dit deel van Aziatisch Istanbul het meest stedelijk. Pas na die tijd ontwikkelden zich achter de beboste hellingen, uit het zicht van de Bosporus, diverse satellietsteden die vandaag de dag elk ruim 1 miljoen inwoners tellen. De beboste hellingen rond de voormalige dorpjes Çengelköy, Kuzguncuk en Vaniköy zijn beschermd en hebben vergeleken met de Europese wijken aan de overkant van de Bosporus erg veel parken en groentetuinen.

De eerste veerponten in de Osmaanse tijd
Er was behoefte aan speciale veerponten voor vervoer van paarden, wagens, en zwaar legermateriaal, tussen de twee oevers van de Bosporus. Dit zou voor veel tijdwinst zorgen. De directeur van de Hayriye vennootschap, Hüseyin Hâki Efendi, Inspecteur İskender Efendi en de hoofdingenieur van de Hasköy Fabriek, Mehmed Usta, kwamen bijelkaar om een boot te produceren die zijn gelijke niet kende en die zij ‘wagen veerboot’ noemden. De pont moest aan de voor- en achterkant zijn voorzien van twee grote laadkleppen, om wagens, goederen en mensen makkelijk te kunnen laten op- en uitstappen en moest met evenveel gemak voor en achteruit kunnen varen. De middenruimte moest vrij blijven voor wagens en goederen. ‘Suhulet’, de eerste pont, verbond vanaf 1871 Üsküdar met Kabataş vv. ‘Sahilbend’ was de tweede boot die in de vaart werd genomen.  Deze twee veerponten hebben jarenlang tussen de twee oevers van de Bosporus dienst gedaan. (Çamlıca Basım Yayın, Osmanlıda Ulaşım) 


Istanbul is een belangrijke stad in het Christendom en de Islam. Het is tevens de standplaats van de Orthodoxe Patriarch. Onder Byzantijns bestuur waren andere godsdiensten dan de Grieks-Orthodoxe verboden, zo ook de Armeens-apostolische Kerk en het Jodendom. Dit veranderde nadat de stad was ingenomen door de islamitische Turken. Als metropool in Ottomaanse tijden kende de stad een bloei in haar Christelijke, Islamitische en Joodse gemeenschap. Dit is sinds de 20e eeuw enigszins veranderd. Bevolkingsuitwisselingen met Griekenland en het vertrek van Joodse inwoners naar Israël, alsmede de komst van grote groepen Turken en Koerden naar de stad, leidde tot een meer religieus homogene stad. In de tweede helft van de vorige eeuw was tevens sprake van een secularisatie van de Turkse samenleving, met name in westerse steden zoals Istanbul. De religiositeit verschilt enorm per wijk, aangenomen wordt dat de meest orthodoxe de wijk Fatih is, waar gezichtsbedekkende kleding niet uitzonderlijk is. Over het algemeen is dit echter een uitzondering in Turkije en al helemaal in Istanbul, Arabische toeristen daargelaten.

 


---

Turkse thee
Turkse thee is zwart, kan sterk zijn en wordt geserveerd in en gedronken uit een tulpvormig glaasje. In Turkije wordt thee aangeboden aan iedereen op welke plaats of tijd van de dag ook. Traditioneel wordt thee gezet met behulp van een dubbele waterketel: een grote ketel met daar bovenop een kleiner formaat ketel. Eigenlijk een erfgenaam van de Samowar. De grote ketel is gevuld met water, en staat op het vuur. Daarin wordt het water aan de kook gebracht. De kleinere ketel wordt gevuld met flink veel theebladeren, waarop wat kokend water wordt gegoten. De Turkse thee die het meest wordt gebruikt is Karadeniz cayi. Losse zwarte theebladeren, genoemd naar de streek van afkomst, het Zwarte Zeegebied, het meest groene en regenachtige gebied van Turkije.

Vervolgens wordt de kleine ketel op de grote ketel geplaatst. Het water van de grote ketel onder de theepot laat men op een klein pitje doorkoken, zodat de thee goed kan trekken. De getrokken thee uit de kleine ketel wordt in Turkse theeglazen geschonken. Meestal bevindt zich in de tuit van de ketel een zeefje. Het glas wordt voor ongeveer een kwart ingeschonken met thee uit de kleine ketel. Het water uit de grote ketel gebruikt men om de thee naar smaak aan te lengen.       

Thee wordt al eeuwen gedronken om verschillende redenen. Tot op de dag van vandaag wordt thee in verschillende landen en verschillende culturen gedronken vanwege zijn werking op lichaam en geest. Thee geeft energie. Verschillende stoffen en vitamines komen vrij wanneer er warm water wordt toegevoegd aan de theebladeren. Ook komen er verschillende geur- en smaakstoffen vrij die elk glaasje thee zijn eigen smaak en karakter geven, met als resultaat een heerlijk glaasje thee. Een van de meest bekende en voornaamste redenen om thee te drinken is echter dat thee een reden is om bij elkaar te gaan zitten en een gezellig praatje met elkaar te maken.


Hier klikken om te bewerken.

Hieronder een aantal van de meest gestelde praktische vragen over een bezoek aan Istanbul.

Waarvandaan kunnen we een boottocht maken over de Bosporus en zijn er verschillende tussenstops? De boottochten over de Bosporus vertrekken vanaf de haven tussen de Galatabrug en het station Sirkeci, aan de Europese oever. Het eindpunt (van zowel de gewone ferries als de snellere TurYol boten) is Anadolu Kavagi. De gewone ferry stopt op verschillende plaatsen, waaronder Sariyer - een topstek om heerlijke vis te eten en over de vismarkt te struinen. Een andere mogelijkheid is een boottocht maken naar de Prinseneilanden. Van deze negen eilandjes in de Zee van Marmara zijn er vier bewoond (Büyükada, Heybeliada, Burgazada en Kinaliada), voornamelijk door rijke Turken die er hun buitenverblijven hebben. De eilanden zijn autovrij, wel rijden er paardenkoetsjes en kun je fietsen huren. De veerboten naar de Prinseneilanden vertrekken vanaf de Kabatas veerboothaven, ten zuiden van het Dolmabahçe Paleis. In het weekend is het gezellig druk op de eilanden, doordeweeks is het heerlijk rustig.
Hoe werkt het reizen met meerdere personen op één AKBIL pas? De Akbil-pas is een soort tegoedkaart die je op verschillende punten kunt opladen. Het tegoed dat op de kaart (eigenlijk een soort sleutelhanger) staat kun je gebruiken zoals jij dat wilt: voor alleen jezelf, of voor verschillende personen. Reis je met meerdere mensen, dan gaat er per trip simpelweg een groter bedrag van je tegoed af. Je koopt de pas bij een AKBIL kiosk, bijvoorbeeld bij aankomst op Atatürk Airport of in het centrum van de stad. Er is een kiosk op het Taksimplein en bij de Blauwe Moskee. 

---

Hoe rolstoelvriendelijk is Istanbul?
Mijn man, rolstoelgebonden, en ik en gaan naar Istanbul en verheugen ons hier erg op. Welke bezienswaardigheden adviseert u ons en hoe kunnen we het beste door de stad reizen?

In Istanbul liggen de belangrijkste bezienswaardigheden (Aya Sofia, Blauwe Moskee, Tokapipaleis, Grand Bazaar) dicht bij elkaar en de omgeving is ook redelijk vlak. Goed te doen dus met een rolstoel. Ook de belangrijkste winkelstraat, de Istiklal Caddesi, is zeer toegankelijk. Verder hebben eigenlijk alle hotels een lift. Belangrijk om te weten is dat de stad is gebouwd op zeven heuvels en dat betekent behoorlijk wat niveauverschillen. Wat dat betreft is het dus niet ideaal. Reis daarom door de stad met behulp van een taxi. De kosten van een taxi zijn laag - let wel op dat de chauffeur de meter aanzet - en het openbaar vervoer is niet specifiek ingericht op reizigers met een handicap.

We zouden graag de Prinseneilanden willen bezoeken, heeft u voor ons tips hoe er te komen en wat is er te doen? De Prinseneilanden (Adalar in het Turks) zijn heerlijk om even tot rust te komen van de hectiek van de stad. Je kunt hier lekker wandelen of fietsen, gemotoriseerd vervoer is verboden. Ook zijn er veel knusse restaurantjes en cafeetjes aan het water. De eilanden liggen op een uurtje varen vanuit het centrum van Istanbul. Büyük Ada is het grootste eiland en het eindpunt van de zeebus. Deze vertrekt vanaf Kabatas en vaart 15 keer per dag. De prijs voor een overtocht (enkele reis) is 2 lira, dat is iets minder dan 1 euro.

Volgende maand ga ik naar Istanbul met mijn twee zonen van 17 en 18. Zij willen een scooter huren, maar is dat wel raadzaam? Een scooter huren is leuk en slim in bijvoorbeeld Rome of Parijs, maar in Istanbul? Nee. Op een scooter ben je kwetsbaar en dat is geen geruststellende combinatie met het chaotische verkeer in Istanbul.

Hoe kom ik met het Openbaar Vervoer van het centrum naar het Formule 1 circuit? Het circuit ligt in het Aziatische deel van Istanbul, vlakbij de luchthaven Sabiha Gokçen. Met de taxi is het ongeveer een uur rijden vanuit het centrum, kosten iets meer dan € 30. Een andere mogelijkheid is gebruik maken van de speciale busservices die rijden op dagen dat er Formule-1 races zijn in Istanbul. Deze bussen vertrekken o.a. vanaf het Taksimplein. Zie voor meer informatie http://www.istanbulparkcircuit.com/en-gb/Istanbul-Park/How-to-get-here/. 

Heeft Istanbul een soort museumkaart die ik eenmalig aan kan schaffen en waarmee ik de belangrijkste musea kan bekijken? Helaas is er geen museumkaart die geldig is voor verschillende bezienswaardigheden en/of musea. Wel is een bezoek aan Istanbul Modern, het museum voor moderne kunst, op donderdag gratis.

Wij vliegen op Sabiha Gökçen, hoe komen we het snelst met het openbaar vervoer naar de Gouden Hoorn? Het is ongeveer 50 kilometer van de luchthaven Sabiha Gökçen naar de wijken Sultanahmet en Taksim. Er zijn verschillende mogelijkheden om naar het centrum te reizen:  De Airportshuttle service à € 10 per persoon, vertrekt dagelijks om 19.30 uur www.sabihagokcenairportshuttle.com/ en de rit duurt ongeveer anderhalf uur (afhankelijk van het verkeer). De openbare bus is goedkoop (ongeveer € 1,30), maar doet er erg lang over. Een taxirit naar het centrum kost iets meer dan € 30 en duurt ongeveer een  uur. 

Waar vind ik de bazaar in Kadiköy en op welke dagen? De markt is alleen op dinsdag en vrijdag, maar is nog absoluut het bezoeken waard! Van die dagen is hij op dinsdag verreweg het grootst, drukst en gezelligst. De nieuwe locatie is Hasanpasha, in Kadikoy, aan de Aziatische kant. Het is ongeveer 40 minuten (bergopwaarts) lopen vanaf de ferry, neem daarom een taxi. Vraag de chauffeur je naar Sali Pazari (wat zoveel betekent als 'dinsdag markt') te brengen. De markt is geopend van 7 uur 's morgens tot 9 uur 's avonds.


Istanbul tevoet
Om van Istanbul te genieten is eigenlijk het looptempo ideaal. De belangrijkste bezienswaardigheden, zoals het Topkapi paleis, de Aya Sofia en de Blauwe Moskee, staan allemaal bij elkaar in Sultanahmet (ten zuiden van de Gouden Hoorn) en allemaal op loopafstand van elkaar. Om in het winkel- en uitgaansgebied te komen, hoef je alleen maar via de Galatabrug de Gouden Hoorn over te steken naar Beyoglu. Sultanahmet en Beyoglu zijn de gebieden waar je je tijdens een eerste bezoek aan Istanbul op zult willen concentreren, en dat is al een hele kluif. Kortom: lopen is véél handiger. Voor de grotere afstanden zijn er taxi's, trams, metro's en veerboten.

Het uitgaansleven is vooral geconcentreerd in Beyoglu (ten noorden van de Gouden Hoorn) en dan met name in Pera, de buurt rond het Pera Palas-hotel. Het uitgaansleven in Istanbul verandert continu. Voor actuele informatie koop je ter plekke voor 3 euro het maandblad Time Out Istanbul (verschijnt in een Turkse en Engelse versie, maar de Engelse is moeilijker te vinden, dus koop 'm meteen bij aankomst op het vliegveld). En ook de website www.timeout.com/istanbul verschaft een schat aan informatie. Weet dat het in een grote, drukke en hectische stad als Istanbul lastig kan zijn om een groep bij elkaar te houden. Wees daar op voorbereid door vooraf een vaste tijd en plek af te spreken voor als je elkaar kwijtraakt.

Combi: vlooienmarkt in Ortaköy & boottochtje op Bosporus. 's Middags is het gezellig druk op de zondagsmarkt van Ortaköy, maar 's morgens is het nog wat stil. Dan is het op de boten juist lekker rustig, dus: eerst een boottochtje maken en rond lunchtijd naar Ortaköy gaan (gevulde pofaardappel!). Er zijn tientallen boottochten om uit te kiezen. Je kunt bijvoorbeeld de Bosporus over 'hoppen' naar Kadiköy op de Aziatische oever, een leuke wijk die nauwelijks door toeristen wordt bezocht, met kleine winkeltjes (retromeubels, tweedehands boeken, cafeetjes, bakkertjes etc.) en een rommelige maar leuke bazaar op dinsdag en zondag.

Een boottochtje over de Gouden Hoorn naar Eyüp: bij mooi weer eigenlijk het mooiste boottochtje van Istanbul. Het pontje vertrekt eens per uur vanaf een goed verstopt klein wit houten boothuis (Eyüp Iskelesi) aan de Gouden Hoorn, op tien minuten wandelen vanaf de Galatabrug (loop het busstation voorbij, rechtsaf bij de wegwijzer naar Zyndan Restaurant het pad in, langs het gebouw van diamantair Stork.)

Eenmaal aangekomen kun je de Eyüp-moskee bezoeken (de heiligste moskee van Istanbul en in zekere zin zelfs een bedevaartsoord voor moslims) en eventueel met de kabelbaan naar het Pierre Loti Café bovenop de berg.
Miniatürk, het Madurodam van Istanbul, is doordeweeks tot zeven en in het weekend tot negen uur open.

En u kunt naar een paar musea:
het Sakip Sabanci-museum is open tot zes uur,
het Pera Museum tot zeven,
het Rahmi M. Koc-museum ook tot zeven maar alleen in het weekend,
en het Istanbul Modern heeft een avondopenstelling op donderdag, tot acht uur.

Wij zijn twee vrouwen en gaan voor het eerst naar Istanbul. Kan dat individueel of kunnen we beter met een groep gaan? De nadelen van het reizen met een groep zijn dat je vaak in slechte, saaie of decentrale hotels wordt gestopt, dat de excursies voorspelbaar zijn en van een mindere kwaliteit en dat er veel tijd verloren gaat aan logistiek gedoe. Waarom zouden twee vrouwen niet individueel naar Istanbul kunnen? Zolang je je gezond verstand gebruikt en een beetje oplet, bijvoorbeeld door Turken die je ongevraagde diensten aanbieden te wantrouwen, hoeft er niks aan de hand te zijn. Zakkenrollerij, berovingen en kleine oplichtingspraktijken komen voor - maar dat is bijvoorbeeld in Barcelona niet anders.

Is het in augustus te warm om Istanbul te bezoeken? Istanbul heeft een gematigd mediterraan zeeklimaat met milde winters en warme, vochtige zomers. Als het weer een overweging is, dan is het misschien raadzaam om juli en augustus te mijden en in mei/juni of september/oktober te gaan.

Van wie is Istanbul?
Istanbullu, of authentieke inwoner van Istanbul zijn, is bijna een eretitel. Istanbul Efendisi betekent in het Turks, een echte gentleman of heer. Iemand die de straten van Istanbul als zijn broekzak kent – Istanbul kaldirimi cignemis - geldt als een ervaren man van de wereld. Istanbul kazan ben kepce, betekent letterlijk Istanbul is de pan ik ben de opscheplepel. Dat wil zeggen, ik ken elke steen van Istanbul.

Cenap Sehabettin schreef hierover in 1920: ‘Istanbul is alleen voor de echte inwoners van Istanbul het beloofde land, dat wil zeggen: hun thuis. De boertjes van buiten, die er ook wonen, kun je hun leven lang herkennen aan hun lichaamstaal en manieren. Al veertig jaar adem ik de lucht van Istanbul in. Maar mijn gevoel zegt mij dat mijn ziel nog steeds geen echte Istanbullu is geworden. Wanneer ik over de Divanyol loop, lijkt het alsof het trottoir, ‘Nee! Nee!’ Tegen mij zegt. Wanneer ik op het plein bij de Beyazit moskee een Anadolu boertje tegenkom, keurig in het pak, ziet hij eruit als een stuk van een ploeg die naar het landbouwmuseum onderweg is. Wanneer ik bij Eminönü een laz tegenkom, al is hij volgens de laatste mode gekleed, weet ik dat meteen, omdat hij zo opvalt dat hij het net zo goed had kunnen uitschreeuwen. Van eenieder die je hier tegenkomt kun je van zijn gezicht zijn geboorteplaats aflezen. Zij die volhouden dat zij eruit zien als een Istanbullu, maar dat niet zijn? Dat zijn volgens mij de schepselen voor wie je op deze wereld de hoop maar moet opgeven. Eigenlijk moeten we voor Istanbul wensen dat er uitsluitend Istanbullular wonen. Maar ja, helaas, mijn arme Istanbul, wie weet hoeveel vreemde voeten jou nog gaan vertrappen!’ Vooral de mensen die zichzelf tot de echte inwoners van Istanbul rekenen, zullen deze woorden niet zo waarderen. Maar de schrijver betrekt ook zichzelf erin. Misschien is het toch niet zo makkelijk om je de ziel van Istanbul toe te eigenen…

  

Istanbul Nostalgiek