THE COMMON WORD
September 13th 2006, 38 Islamic authorities and scholars from every branch of Islam and from around the world, representing all denominations and schools of thought, joined together to come to open intellectual exchange and mutual understanding.
One year later 138 Muslim scholars, clerics and intellectuals have unanimously come together to declare the common ground between Christianity and Islam.
The final form of the letter was presented at a conference in September 2007
held under the theme of “Love in the Quran”. Indeed, the most fundamental common ground between Islam and Christianity, and the best basis for future dialogue and understanding, is the love of God and the love of the neighbour.
https://thejihadproject.files.wordpress.com/2013/05/a-common-word-islam.pdf
Laten we ons Nelson Mandela herinneren in zijn uitspraken
"Moeilijkheden breken sommige mensen, maar maken andere."
"Ik hou van vrienden met een eigen mening, omdat ze je helpen om problemen van alle kanten te bekijken."
"Echte leiders moeten bereid zijn om alles op te offeren voor de vrijheid van hun volk."
"Onderwijs is het machtigste wapen dat je kunt gebruiken om de wereld te veranderen."
"Vrij zijn is niet slechts het afwerpen van iemands ketenen, maar leven op een manier die de vrijheid van anderen respecteert en verbetert."
"Wrok is als het drinken van gif en dan hopen dat het je vijanden zal doden."
"Geef leiding vanaf de achterkant - en laat anderen geloven dat ze aan de voorkant zijn."
"Ik haat rassendiscriminatie intens en in al haar verschijningsvormen."
"Een goed hoofd en een goed hart zijn altijd een fantastische combinatie."
"Als je tot iemand spreekt in een taal die hij begrijpt, gaat dat naar zijn hoofd.
Als je met hem praat in zijn eigen taal, dan gaat dat naar zijn hart."
"Moeilijkheden breken sommige mensen, maar maken andere."
"Ik hou van vrienden met een eigen mening, omdat ze je helpen om problemen van alle kanten te bekijken."
"Echte leiders moeten bereid zijn om alles op te offeren voor de vrijheid van hun volk."
"Onderwijs is het machtigste wapen dat je kunt gebruiken om de wereld te veranderen."
"Vrij zijn is niet slechts het afwerpen van iemands ketenen, maar leven op een manier die de vrijheid van anderen respecteert en verbetert."
"Wrok is als het drinken van gif en dan hopen dat het je vijanden zal doden."
"Geef leiding vanaf de achterkant - en laat anderen geloven dat ze aan de voorkant zijn."
"Ik haat rassendiscriminatie intens en in al haar verschijningsvormen."
"Een goed hoofd en een goed hart zijn altijd een fantastische combinatie."
"Als je tot iemand spreekt in een taal die hij begrijpt, gaat dat naar zijn hoofd.
Als je met hem praat in zijn eigen taal, dan gaat dat naar zijn hart."
Dialoog is levensbehoefteDe botsing der beschavingen is gelanceerd door mensen die bij zo'n botsing belang hebben en kan alleen worden genuanceerd door de dialoog tussen beschaafde mensen.
Het woord dialoog is terug te vinden in het Latijn (dialogus) en het Grieks (dialogos). 'Dia' betekent letterlijk 'door' en 'logos' betekent 'het woord' of algemener 'de betekenis'. Dialoog is een gesprek tussen twee of meer mensen, waarin een vrije gedachtenwisseling plaatsvindt, wat tot nieuwe inzichten leidt bij de betrokkenen. Kenmerkend is dat er betekenissen ontstaan die zonder dialoog niet tot stand hadden kunnen komen. Écht luisteren ligt aan de basis hiervan. |
De weg van de hoopDiep in onszelf dragen we hoop:
als dat niet het geval is, is er geen hoop. Hoop is de kwaliteit van de ziel en hangt af van wat er in de wereld gebeurt. Hoop is niet te voorspellen of vooruit te zien. Het is een gerichtheid van de geest, een gerichtheid van het hart, voorbij de horizon verankerd. Hoop in deze diepe krachtige betekenis is niet het zelfde als vreugde omdat alles goed gaat of bereidheid je in te zetten voor wat succes heeft. Hoop is ergens voor werken omdat het goed is, niet alleen omdat het kans van slagen heeft. Hoop is niet hetzelfde als optimisme evenmin overtuiging dat iets goed zal aflopen. Wel de zekerheid dat iets zinvol is afgezien van de afloop, het resultaat. [Václav Havel 5 oktober 1936 – 18 december 2011] |
U bent mijn hoop! Mijn leven!
Havel, Mandela, Dalai Lama, An-Na'iem:
ballingen van het mondiale machtsspel
De Dalai Lama op ziekenbezoek bij Vaclav Havel
‘Ik heb je al geschreven wat voor mij geloof betekent,' schrijft in 1980
Václav Havel, dan een gevangene, later de president van zijn land, aan zijn
vrouw. ‘Een bepaalde toestand van de geest, en wel een toestand van
voortdurend, energiek openstaan voor de dingen, van onophoudelijk vragen
stellen, het is de behoefte [...] op ieder onverwacht moment de wereld te "ervaren".'
Op zondag 18 december 2011 overleed de voormalige Tsjechische president,
dissident en schrijver Václav Havel, op 75-jarige leeftijd.
Havel was in 1977 één van de grondleggers van de dissidentenbeweging Charta 77.
Charta 77 was nauw verweven met de Tjechische underground band The Plastic People of the Universe.
De PPotU was verboden onder het communisme, hun concerten waren geheime happenings waar honderden mensen op af kwamen. Ze vonden stiekem plaats in afgelegen bossen of boerderijen. Hun cassettebandjes werden steeds weer gekopieerd. Havel - een zelfverklaard Zappa-fan - vergeleek ze met The Velvet Underground en de
arrestatie van een aantal Plastic People-leden leidde tot de oprichting van Charta 77.
Veel mensen zijn door het gedicht 'De weg van de hoop' - zie hierboven - geïnspireerd.
In ‘Conversations with myself’ vertelt Mandela dat hij gedurende zijn 27
jarige gevangenschap op Robben Eiland gewoon was iedere dag een kwartier te
mediteren. In dat kwartier liet hij al zijn slechtheid naar boven komen. Hij was
zich volledig bewust van zijn donkere kanten. Maar hij liet ook even zijn
goedheid naar boven komen. Daardoor kon hij zijn waardigheid behouden en praten
met zijn bewakers en corresponderen met zijn vrouw. Hij liet zich door het kwade
niet overmeesteren. Waarschijnlijk heeft hij zichzelf hierdoor overtroffen. Dat
was niet gemakkelijk. 21 jaar mocht zijn vrouw hem niet eens opzoeken.
Zijn moeder en jongste zoon stierven en Mandela mocht er niet eens naar toe.
Vanuit de wetenschap dat hij tot een Saint, een Heilige, zou worden uitgeroepen,
zegt Mandela over zichzelf: ‘A Saint is a sinner who keeps on trying’.
Twee mensen die symbolen werden van nieuw inzicht in de verhouding tussen het
seculiere en het heilige. Beiden vanuit de gevangenis naar leiderschap van hun
land. Wat zegt dat over degenen die hen gevangen zetten? Hebben we een
gevangenis nodig om ons ego eronder te krijgen? In moslimkringen wordt de
gevangenis wel de Madrassa Yusufiyya genoemd. De gevangenis als leerschool van
Jozef voordat hij 'onderkoning' van Egypte werd.
Václav Havel, dan een gevangene, later de president van zijn land, aan zijn
vrouw. ‘Een bepaalde toestand van de geest, en wel een toestand van
voortdurend, energiek openstaan voor de dingen, van onophoudelijk vragen
stellen, het is de behoefte [...] op ieder onverwacht moment de wereld te "ervaren".'
Op zondag 18 december 2011 overleed de voormalige Tsjechische president,
dissident en schrijver Václav Havel, op 75-jarige leeftijd.
Havel was in 1977 één van de grondleggers van de dissidentenbeweging Charta 77.
Charta 77 was nauw verweven met de Tjechische underground band The Plastic People of the Universe.
De PPotU was verboden onder het communisme, hun concerten waren geheime happenings waar honderden mensen op af kwamen. Ze vonden stiekem plaats in afgelegen bossen of boerderijen. Hun cassettebandjes werden steeds weer gekopieerd. Havel - een zelfverklaard Zappa-fan - vergeleek ze met The Velvet Underground en de
arrestatie van een aantal Plastic People-leden leidde tot de oprichting van Charta 77.
Veel mensen zijn door het gedicht 'De weg van de hoop' - zie hierboven - geïnspireerd.
In ‘Conversations with myself’ vertelt Mandela dat hij gedurende zijn 27
jarige gevangenschap op Robben Eiland gewoon was iedere dag een kwartier te
mediteren. In dat kwartier liet hij al zijn slechtheid naar boven komen. Hij was
zich volledig bewust van zijn donkere kanten. Maar hij liet ook even zijn
goedheid naar boven komen. Daardoor kon hij zijn waardigheid behouden en praten
met zijn bewakers en corresponderen met zijn vrouw. Hij liet zich door het kwade
niet overmeesteren. Waarschijnlijk heeft hij zichzelf hierdoor overtroffen. Dat
was niet gemakkelijk. 21 jaar mocht zijn vrouw hem niet eens opzoeken.
Zijn moeder en jongste zoon stierven en Mandela mocht er niet eens naar toe.
Vanuit de wetenschap dat hij tot een Saint, een Heilige, zou worden uitgeroepen,
zegt Mandela over zichzelf: ‘A Saint is a sinner who keeps on trying’.
Twee mensen die symbolen werden van nieuw inzicht in de verhouding tussen het
seculiere en het heilige. Beiden vanuit de gevangenis naar leiderschap van hun
land. Wat zegt dat over degenen die hen gevangen zetten? Hebben we een
gevangenis nodig om ons ego eronder te krijgen? In moslimkringen wordt de
gevangenis wel de Madrassa Yusufiyya genoemd. De gevangenis als leerschool van
Jozef voordat hij 'onderkoning' van Egypte werd.
Een bron inspireerde stichters grote religies
Christus, Mohammed, Krishna:
belichamingen van dezelfde geest?
WALI VAN LOHUIZEN
De auteur was hoogleraar planologisch onderzoek aan de
Technische Universiteit Eindhoven, is consultant ruimtelijke planning en beleid en voorzitter van de Stichting Soefi Beweging Nederland.
De stelling werd verdedigd door prof. dr. A. van der Meiden, vrijzinnig christelijk predikant en hoogleraar communicatiewetenschap. Zij werd bestreden
door mgr. drs. J. Nienhaus, hulpbisschop van Utrecht. Het gesprek stond onder de
stimulerende leiding van Eric-Jan Tuininga. Een interessant gezelschap waarin
nog meer verscheidenheid werd gebracht door interventies van vertegenwoordigers
van andere religies: een Nederlandse imam (moslim), een hindoe, een Baha'i,
terwijl zich ook een vertegenwoordiger van de zending in de discussie
mengde.
Het was een voortreffelijk programma. Er werd goed gediscussieerd met respect
voor elkaar en voor elkaars opinie. De discussie neigde naar een - zij 't wat
afstandelijke en voorzichtige - omarming van de stelling, vanuit een (terecht)
relativerend standpunt.
Toch ontbrak een centraal element in de discussie. De centrale vraag is
natuurlijk: waarop is deze gelijkwaardigheid van de religies gegrondvest? Ja
zeker, respect voor elkaars geloof is belangrijk maar het is niet waar het echt
om gaat.
De sleutel tot de discussie ligt in de bron van de religie. Als er een
gemeenschappelijke bron is van alle (of vele) religies dan is aanvaarding van de
stelling een logische zaak. Ontken je dat religies op dezelfde bron teruggaan,
dan kun je op humanistische gronden deze stelling aanvaarden maar moet je haar
vanuit je eigen geloof eigenlijk verwerpen. Daar kwam het betoog van de bisschop
ook wel op neer. Respect voor een ander betuig je niet door het goedkoop met hem
eens te zijn; een andermans opinie of geloof verwerpen kan gepaard gaan met een
groot respect voor dat geloof en/of de persoon van die ander.
De dominee betuigde gelukkig te zijn met zijn geloof in Jezus Christus als de
Verlosser maar wenst niet vanuit dat geloof als een soort zendeling een ander
tegemoet te treden met de verlossing in de hand. Nee zegt de bisschop, de andere
religies zeggen dat zij de weg zijn maar Christus zegt van zichzelf dat hij de
weg en de waarheid is.
Fijntjes vroeg de hindoe de bisschop: kent u Krishna? En hij impliceerde: zo
niet, hoe kunt u dan zeggen dat Christus de Verlosser is als Krishna dat ook
beweert? Want, wie de Bhagavad Gita gelezen heeft, weet dat dat, geparafraseerd,
ook de woorden van Krishna zijn.
Het komt mij voor dat de stelling over de gelijkwaardigheid van de religies
en over de pretentie van het christendom over het verlosserschap van Jezus
wezenlijk voortvloeit uit een andere stelling die die avond ten onrechte niet
aan de orde kwam. De wezenlijke gelijkheid (of gelijkwaardigheid, maar in die
term zit zoveel waarde-oordeel . . .) van de religies stoelt op het inzicht dat
er een gezamenlijke bron is van openbaring aan en inspiratie van met name de
stichters van de grote religies: God. Ieder van hen sprak wat we het woord van
God noemen. Zij hebben de goddelijke waarheid vertolkt in de woorden van die
tijd.
Maar het bleven woorden. Woorden kunnen de Waarheid niet weergeven, alleen er
op duiden. Als God de eigenschappen heeft waarmee Hij in de heilige geschriften
wordt gekenmerkt dan is menselijke taal toch niet in staat die werkelijkheid
adequaat weer te geven? Je kunt nog verder gaan. In christelijke termen is de
Heilige Geest goddelijk, is God. Kan het niet zo zijn dat Christus een emanatie
(incarnatie) was van die heilige geest? En zouden dan Krishna en Mohammed (en
zovele anderen) niet evenzeer belichamingen kunnen zijn van diezelfde geest? De
strijd of de een de verlosser is of de ander, of de een de weg is en de waarheid
of de ander wordt dan een discussie die belangrijk is maar niet wezenlijk.
Belangrijk omdat het voor mij veel uitmaakt of ik als christen Krishna zou
moeten zien als mijn weg, of dat ik gewoon christen kan zijn zonder me bezig te
moeten houden met Krishna. Niet wezenlijk omdat ik weet dat beiden, Jezus en
Krishna, op dezelfde wijze verbonden zijn met God. Voor mij is Christus alles,
maar ik kan met de hindoe (voor wie Krishna alles is) samen ervaren dat we
verbonden zijn met dezelfde geest en met dezelfde God.
Het is dan prachtig wanneer deze twee in een dialoog elkaar vol vuur
vertellen wat en wie voor hen de weg en de waarheid is (de bisschop) en tegelijk
erkennen van en voor elkaar dat er een wezenseenheid achter deze erkende
verschillen ligt. En de dialoog mag best resulteren in een verschil van mening
welke religie nu de 'beste' is. Laat dat zo zijn. Deze wereld is er een van
verscheidenheid. De eenheid ligt erachter. We moeten niet proberen de
verscheidenheid tot eenheid te reduceren maar we mogen wel erkennen dat er een
eenheid achter die verscheidenheid ligt.
Dit gezichtspunt is geen eigen verzinsel maar een waarheid die door de eeuwen
bekend is geweest en onder andere in het moderne soefisme van Inayat Khan wordt
gepraktiseerd. Deze wezenseenheid kun je ondanks alle grote verschillen in
verwoording ervaren wanneer in een universele eredienst uit die heilige
geschriften wordt gelezen.
De sympathie van presentator en publiek ging duidelijk uit naar de verdediger
van de stelling. Dat was een gunstig teken dat we religie als mensen met elkaar
kunnen bespreken. Geen theologie van de koude grond.
|
3. Gebeden, feest- en vastentijden, gemeenschapsregels, mensopvattingen en wereldbeschouwingen van Jodendom, Christendom en Islam vertonen meer overeenkomsten dan verschillen. De verschillen zijn mede het gevolg van onderlinge conflicten en polemiek, waarbij machtsposities en eenzijdige accenten (fundamentalisme, juridisering van de geloofsuitspraken, fixatie van gewoonten uit bepaalde perioden) een grote rol hebben gespeeld. Een genealogische benadering van teksten, leefwijzen en rituelen kan helpen de verschillen te leren respecteren en waarderen in plaats van ze te gebruiken als argumenten tegen een vruchtbare dialoog, vreedzame coëxistentie en maatschappelijke samenwerking.. 4. Er is geen reden om de God (JHWH, Elohim) van Abraham, Isaak en Jacob, van Mozes, David en Jesaja te beschouwen als een andere God dan de God (Abba) van Jezus of de God (Allah) van Mohammed. De ene, heilige God en Vader van alle mensen is de bron van alle leven, waaruit ook Jezus, de Levende ontspruit in de kracht van Gods heiligende Pneuma, dat profeten doet opstaan en de doden tot leven wekt. Deze levenwekkende relatie van Gods Ruach met de mens, die in het leven en de boodschap van Jezus van Nazareth en diens leerlingen het beleid en het appèl van God heeft uitgetekend voor alle tijden en plaatsen, en die hen tot de volle waarheid en de ware aanbidding voeren zal, is aan geen volk of stam of natie onthouden noch aan iemand voorbehouden. De latere formalisering van dit relatiepatroon in de 4e eeuwse Triniteitsleer en de 5e eeuwse Christologie van Chalcedon heeft wel binnen het Christendom veel groeperingen bij elkaar gebracht, maar in de dialoog met Joden en Moslims veeleer tal van misverstanden en polemieken veroorzaakt. Een systematische theologie die de geloofsarticulatie van de 4e en 5e eeuw losmaakt van de genealogie ervan in de narratieve en heilshistorische, doxologische en liturgische context van synagoge, vroege kerk en moskee en uitsluitend interpreteert vanuit de Griekse concepten, waarvan deze articulaties gebruik maken (hypostasis, ousia, phusis) miskent het belang van de levende traditie die eraan voorafgaat en die erop volgt en van het `hors categorie' karakter van de eenheid en heiligheid Gods zoals deze in de drie Abrahams-godsdiensten wordt beleden. |
Een favoriete gedachte:
GOD
KENT
GEEN
FAVORIETEN
(Hand. 10,35).
5. De eenheid en heiligheid Gods moeten leiden tot een fundamenteel universalisme: God kent geen favorieten (Hand. 10,35 Bible de Jérusalem). De uitverkiezingsdoctrine’s, die in alle drie de Abrahamsgodsdiensten hebben postgevat en die tot wederkerige
excommunicaties, tot religieus geweld en tot de legitimatie van dominantie en imperialisme hebben geleid, moeten in het licht van de religieuze onheilsgeschiedenis radicaal van tafel (Kuschel). Geweld immers hoort niet tot de sfeer van de majesteit Gods, in God is geen geweld (brief aan Diognetus).
Dit zou het centrale gesprekspunt dienen te zijn tussen Joden, Christenen en Moslims in hun omgang met elkaar, in hun hermeneutische omgang met Schrift en Traditie en in een kritische herlezing van ieders historische en actuele gebruik en misbruik van macht. Over en weer zou de vrijheid van godsdienst een vrije en waarachtige God dienende leefwijze en menselijke solidariteit moeten garanderen en door onderling gesprek en samenwerking inzicht in en begrip voor ieders religieuze erfgoed bevorderen.
Betekenissen van het woord dialoog
Dialoog in het Grieks dialegesthai; gezamenlijk overleg tussen verschillende mensen met als doel het vinden van een definitie. Socrates, filosoof
Een systematische vorm van het ontwikkelen van gedachten die, omdat alles tegen elkaar wordt afgewogen, voor alle betrokkenen tot een helderder inzicht leidt. Plato, filosoof
Dialoog is een ontmoeting van twee wezens met verschillende herinneringen en gewoontes. Zij wisselen niet alleen feiten uit: zij geven er een andere vorm aan, trekken er verschillende conclusies uit, komen op nieuwe gedachten. Dialoog schudt de kaarten, maar creëert ook nieuwe! Zeldin, historicus
Een uitwisseling tussen mensen, waarin men zich werkelijk op elkaar richt en waarin men elkaar als mens - en niet als object in een sociale functie - beschouwt. Martin Buber, filosoof
Het 'voorbijgaan of doorheengaan van een betekenis', dus een vrij vloeien van de betekenis tussen mensen, in de zin van een stroom, die tussen twee oevers vloeit'. In de dialoog krijgt een groep toegang tot de 'gemeenschappelijke pot' met betekenis, waartoe men als individu geen toegang heeft. Het doel is om verder te komen en meer te begrijpen dan een persoon alleen kan. In de dialoog staan mensen niet tegenover elkaar, het is ook niet zo dat ze elkaar beïnvloeden, maar het is eerder zo dat ze allemaal mogen nemen uit de gemeenschappelijke pot met betekenis, die steeds kan evolueren en
veranderen. Alles is er als het ware al. Alleen weten de betrokkenen het nog niet. aan samenhang in elkaars gedachten. Op die manier krijgt het collectieve denken steeds meer vorm, en ontstaat er samenhang. Uit: On Dialogue, David Bohm, fysicus
Een werkelijk gesprek, gericht op een gezamenlijk nadenken met het doel inzichten te verwerven die ieder voor zich niet zou kunnen bereiken. In een dialoog begint een nieuw soort geest te ontstaan, gebaseerd op de vorming van een gemeenschappelijke betekenis. Peter Senge, psycholoog
